Poznaj zalecenia dotyczące zarządzania biofimem, które uwzględniają wykorzystanie najnowszych badań i nowoczesnych technologii. Dobór metod i technik rekomenduje renomowany włoski specjalista z zakresu profilaktyki dr Stefano Cecchi. Wszystkie zagadnienia szeroko omawia w webinarze dostępnym poniżej. Niniejszy artykuł jest streszczeniem webinaru.

Diagnoza, weryfikacja potrzeb, leczenie

Dr Stefano Cecchi jest zwolennikiem metody DTC (diagnosis clasification treatment – diagnoza, weryfikacja potrzeb, leczenie)

Diagnoza

Rzetelna diagnoza i ocena ryzyka powinna być podstawą każdego leczenia profilaktycznego i periodontologicznego. Wielce pomocne na tym etapie pracy są wszelkiego rodzaju lupy, które pozwalają dokonać bardziej wnikliwej diagnozy.

Na etapie stawiania diagnozy pomocne jest sporządzenie dokumentacji cyfrowej. Pozwoli to na przejrzyste usystematyzowanie danych. Dodatkowo na modelach lub wykresach można wytłumaczyć pacjentowi, na czym polega jego problem (wizualizacja utraty kości, powstawiania kieszeni periodontologicznych, ryzyko utraty zęba itp.) i jak będzie przebiegać leczenie.

Czynniki ryzyka

Jeżeli podczas stawiania diagnozy skupimy się jedynie na ocenie biofilmu występującego w jamie ustnej pacjenta, z dużym prawdopodobieństwem możemy źle ocenić sytuację i nie doszacować czynników ryzyka.

Dla stomatologów stworzono szereg oprogramowań, które ułatwiają diagnozowanie. Jednym z nich jest CAMBRA Caries Management By Risk Assessment (Zarządzanie próchnicą poprzez ocenę ryzyka). Pozwala on łatwo ocenić ryzyko próchnicy.

Periodontolodzy mogą wykorzystywać przy diagnozowaniu pacjentów np.: Classification scheme for periodontal and peri‐implant diseases and conditions opracowaną przez Europejską Federację Periodontologiczną.

Problemy periodontologiczne klasyfikuje się według ściśle określonego podziału. Jednak narzędzia i metody wykorzystywane przy leczeniu należy już dostosować do indywidualnych potrzeb pacjenta i sytuacji klinicznej. Przy niektórych schorzeniach przyzębia, zwłaszcza dotyczących pacjentów implantologicznych, samo usunięcie biofilmu nie rozwiąże problemu.

Kombinacja technik i materiałów dostosowana do potrzeb pacjenta

Nie należy się ograniczać do stosowania jednej metody lub jednego narzędzia. Należy stworzyć własną kombinację technik i materiałów w zależności od potrzeb konkretnego przypadku.

Niezbędne jest też stworzenie spójnego programu leczenia, który pacjent będzie uzupełniał prowadzeniem w domu właściwej higieny. Zalecenia dla pacjenta powinny być dostosowane do jego możliwości. Wymaganie od pacjenta kompleksowej zmiany nawyków i sposobu higieny będzie nieefektywne – zachodzi duże prawdopodobieństwo że pacjent nie będzie w stanie stosować się do zaleceń lub może się zniechęcić. Zmiany w przyzwyczajeniach i higienie domowej należy wprowadzać stopniowo, kontrolować efekty i na bieżąco dawać wskazówki oraz korygować plan.

Zarządzanie biofilmem – przywrócenie równowagi między florą bakteryjną a gospodarzem   

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami dotyczącymi zarządzania biofilmem celem zabiegów profilaktycznych nie jest całkowite usunięcie biofilmu oraz bakterii z jamy ustnej pacjenta. Jest to po prostu niemożliwe.

Do niedawna często zdarzały się przypadki gdzie leczenie było zbyt intensywne i miało negatywny wpływ na tkanki miękkie i twarde (tzw. overtreatment). Próby całkowitego usunięcia biofilmu często prowadziły do uszkodzenia tkanek miękkich (zmniejszenie przyczepności więzadeł lub ich zerwanie, podrażnienie/uszkodzenie dziąseł) i twardych (uszkodzenie szkliwa).

Obecnie poprzez zabiegi profilaktyczne chcemy jedynie zmienić skład biofilmu na niepatogenny oraz przywrócić równowagę między bakteriami a gospodarzem.

Do leczenia periodontologicznego i zabiegów profilaktycznych warto włączyć też inne metody inicjujące i stymulujące regenerację tkanek miękkich w jamie ustnej. Oprócz mechanicznych sposobów pozbywania się biofilmu warto wesprzeć się preparatami chemicznymi lub laseroterapią. Dzięki substancjom medycznym pro/pre/postbiotykom, możemy przywrócić równowagę między florą bakteryjna znajdującą się w biofilmie a gospodarzem.

W ostatnich latach dominowała tendencja do odchodzenia od narzędzi ręcznych. Jednak aktualne badania pokazują, że najskuteczniejszym rozwiązaniem jest terapia, w której łączy się narzędzia manualne oraz najnowsze technologie.

Piaskowanie jako metoda zarządzania biofilmem  

Zmieniły się także cele terapii. W przeszłości piaskowanie miało na celu jedynie usunięcie  przebarwień i wybielanie zębów. Obecnie wiadomo, że zabieg ten jest bardzo skuteczny nie tylko jeśli chodzi o  usuwanie przebarwień ale także i biofilmu. Dzieje się tak ze względu na bakteriobójcze właściwości zjawiska kawitacji. Kawitacja niszczy znajdujące się w biofilmie bakterie oraz połączenia między bakteriami (glikoproteiny i proteiny) na powierzchni zębów. Z tego względu używane narzędzi (np. Combi Touch), które generują kawitację, jest bardzo efektywne w usuwaniu biofilmu.

Piaskowanie daje także korzyść w postaci zniszczenia podłoża, które bakterie kolonizują na zębach. Zabieg piaskowania nie usunie wolnożyjących bakterii bytujących w jamie ustnej. Niszczy natomiast podłoże, które sprawia, że bakterie łączą się i tworzą biofilm. W związku z tym piaskowanie pozwala skutecznie działać już na poziomie usuwania przyczyny schorzeń dziąseł.

Istotną rzeczą przy zabiegu piaskowania jest też to, aby wykonać go bezpiecznie i nie traumatyzować tkanek, zwłaszcza miękkich. Dr Cecchi zaleca, aby szczególną uwagę zwrócić na ciśnienie, z jakim pracuje urządzenie.  Przy piaskarkach podłączonych do unitu dentystycznego nie ma możliwość regulowania ciśnienia powietrza (jest to najczęściej 6 barów). Tak wysokie ciśnienie może uszkodzić tkanki dziąsła. W Mectron Combi Touch ciśnienie jest o wiele niższe (3,5 bara dla trybu prophy, 2,7 bara dla trybu perio), więc urządzenie jest bezpieczne dla dziąseł, nie ma ryzyka spowodowania uszkodzeń i podrażnień tkanek.

Należy też pamiętać o doborze właściwego piasku do leczonego obszaru (inny dla strefy naddziąsłowej i inny dla poddziąsłowej). Do strefy poddziasłowej można używać tylko piasków rozpuszczalnych, na wypadek gdyby drobiny piasku nie zostały dokładnie wypłukane spod dziąsła.

Zabiegi profilaktyczne a Covid-19

W obecnych czasach, w dobie epidemii koronawirusa Covid-19 istotną kwestią jest też zabezpieczenie lekarza i personelu przed ewentualnym zakażeniem.

Podczas zabiegów profilaktycznych poziom wytwarzanego aerozolu jest dość wysoki. Zwiększa to ryzyko zakażenia. Dr S. Cecchi radzi i demonstruje na urządzeniu Mectron Combi Touch jak wykonywać zabiegi profilaktyczne i ograniczać generowanie aerozolu do minimum.

Ze względu na COVID w wielu krajach zaleca się profilaktykę z użyciem wyłącznie manualnych instrumentów. Trudno jednak przeprowadzić skuteczny zabieg tylko z użyciem narzędzi ręcznych.

Dentyści są mocno wystawieni na ryzyko zakażeniem Covid-19 bo pracując generują spray i aerozol, jednocześnie są bardzo blisko ust pacjenta.

Należy jednak pamiętać, że dentyści narażeni są nie tylko na zakażenie Covid-19, ale też na inne wirusy i bakterie. W związku z tym stomatolodzy posiadają już liczne, gotowe protokoły postępowania mające na celu ochronę przed zakażeniem krzyżowym. Jeśli dentysta będzie stosować protokoły oraz wypełniać zalecenia mające na celu zabezpieczenie przed Covid-19, ryzyko zakażenia zostanie znacznie zredukowane.

Należy pamiętać też o właściwych środkach ochrony własnej. Kiedy wykonujemy piaskowanie, zwykła maseczka chirurgiczna nie zabezpieczy nas przed zakażeniem. Należy stosować maski FFP2 lub FFP3 oraz przyłbicę.

Zalecane jest też używanie specjalnego systemu ssącego, aby odsysać aerozol w miejscu, w którym on powstaje.

Dowiedz się więcej o końcówkach Mectron do skalera